AFP là một chất có mặt trong huyết thanh người với hàm lượng nhỏ. Tuy nhiên, khi mang thai, mắc bệnh ung thư hoặc bệnh lý suy giảm chức năng gan, nồng độ AFP sẽ tăng cao. Do đó, xét nghiệm AFP định lượng chất này trong máu được sử dụng trong lĩnh vực y tế để kiểm tra các vấn đề sức khỏe có liên quan. Kết quả xét nghiệm AFP có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề như ung thư gan và suy giảm chức năng gan.
1. Xét nghiệm AFP là gì
Xét nghiệm AFP là một phương pháp để định lượng nồng độ Alpha-fetoprotein trong huyết thanh. Alpha-fetoprotein, viết tắt là AFP, là một loại protein có mặt trong huyết thanh người, được sản xuất bởi tế bào gan của thai nhi trong tử cung.
Do đó, trẻ sơ sinh thường có mức AFP cao trong máu, nhưng sau đó mức độ này giảm dần trong quá trình phát triển. Người trưởng thành thường có nồng độ AFP trong huyết thanh thấp và ổn định.
Xét nghiệm AFP được sử dụng để đánh giá và theo dõi các tình trạng sức khỏe, bao gồm mang thai, bệnh lý gan và chẩn đoán ung thư.
Tuy nhiên, có một số nguyên nhân khiến nồng độ AFP trong máu tăng, bao gồm: mang thai và các bất thường liên quan đến thai nhi, bệnh lý gan như xơ gan, viêm gan và ung thư gan, cũng như các loại ung thư khác như ung thư dạ dày, đại tràng, vú, phổi và u tế bào mầm trong buồng trứng hoặc tinh hoàn.
Do đó, xét nghiệm AFP để định lượng nồng độ chất này trong máu có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán ung thư, bệnh lý gan, u và đánh giá sức khỏe thai sản ở phụ nữ mang thai. Phương pháp xét nghiệm này đơn giản, chỉ đòi hỏi bệnh nhân thực hiện quy trình lấy mẫu máu thông thường. Sau đó, mẫu máu được gửi để phân tích định lượng AFP. Trong trường hợp kết quả xét nghiệm không bình thường, có thể cần thực hiện các xét nghiệm bổ sung khác để chẩn đoán và tìm nguyên nhân gây tăng nồng độ AFP.
2. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm AFP
2.1. Ý nghĩa kết quả xét nghiệm AFP đối với phụ nữ mang thai.
Xét nghiệm AFP trong thai kỳ thường được kết hợp với các xét nghiệm thường niên khác để kiểm tra sự phát triển bình thường của thai nhi và phát hiện các bất thường có thể xảy ra.
Kết quả bình thường: Khi nồng độ AFP âm tính hoặc nhỏ hơn 30,25 ng/ml, thường cho thấy thai nhi phát triển bình thường.
Kết quả bất thường: Nếu nồng độ AFP tăng lên gấp 2,5 lần so với mức bình thường, có thể có nguy cơ thai nhi bị dị tật nứt cột sống. Nếu nồng độ AFP giảm đáng kể, có thể đề cập đến khả năng thai nhi bị hội chứng Down hoặc Edwards. Đôi khi, nếu thai nhi bị tử vong, nồng độ AFP sẽ giảm so với các lần đo trước đó trong quá trình mang thai.
Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm AFP không đủ để chẩn đoán một cách độc lập vì có những trường hợp nồng độ AFP không bình thường nhưng thai nhi vẫn khỏe mạnh. Một số yếu tố khác có thể gây biến đổi nồng độ AFP, chẳng hạn như mang thai đôi, bệnh tiểu đường, vấn đề cân nặng, v.v.
Nếu kết quả xét nghiệm AFP không bình thường, mẹ bầu nên thực hiện các xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân bất thường, bao gồm siêu âm và chọc ối.
2.2. Ý nghĩa kết quả xét nghiệm AFP với người bình thường
Nghiên cứu cho thấy nồng độ AFP ở trẻ sơ sinh và người lớn là khác nhau.
Kết quả xét nghiệm bất thường:
Có một số nguyên nhân có thể gây tăng nồng độ AFP bất thường, bao gồm các bệnh lý về gan như viêm gan, xơ gan, tổn thương gan, các loại ung thư như ung thư gan (phổ biến nhất), ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư phổi, và các loại u như u tinh hoàn, u phôi bào, u buồng trứng và nhiều nguyên nhân khác.
Nếu nồng độ AFP trong máu tăng cao có thể bạn đnag gặp vấn đề về gan, bệnh xơ gan, gan mạn tính, trong trường hợp nồng độ AFP vượt quá cao, có khả năng đó là dấu hiệu của bệnh ung thư.
Kết quả xét nghiệm bình thường không loại trừ khả năng ung thư gan hoặc bệnh lý gan. Khoảng 20-30% bệnh nhân ung thư gan nguyên phát không có sự tăng nồng độ AFP bất thường. Các trường hợp ung thư gan tái phát chưa được thống kê và kết quả xét nghiệm này cũng không phản ánh chính xác tình trạng bệnh.
Ngoài việc phát hiện và chẩn đoán bệnh, xét nghiệm AFP còn được sử dụng để theo dõi quá trình điều trị và điều chỉnh để đạt hiệu quả tốt nhất.
Khi thực hiện xét nghiệm AFP, cần lưu ý một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả chính xác như:
Tiểu đường trong thai kỳ.
Nhiễm máu thai nhi trong dịch ối.
Sử dụng chất chứa đồng vị phóng xạ.
Hút thuốc làm tăng chỉ số AFP.
Mang thai đôi hoặc ba.
3. Xét nghiệm AFP ở đâu?
Trung tâm xét nghiệm Medilab tự hào là đơn vị được xây dựng theo tiêu chuẩn của bộ y tế với đội ngũ giáo sư, bác sỹ nhiều kinh nghiệm, cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại. Liên hệ với chúng tôi:
Trung tâm xét nghiệm Medilab Hà Nội.
Tổng đài tư vấn: 1900636933 hoặc hotline 0981158968.
