Xét nghiệm amylaza giúp chẩn đoán bệnh lý tuyến tuy, tuyến nước bọt.

Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi Ths.Bác sĩ Phí Thị Mơ – Bác sĩ trực thuộc Trung tâm xét nghiệm Medilab Hà Nội.

Xét nghiệm amylaza trong máu có thể phát hiện tình trạng về bệnh lý tuyến tụy và tuyến nước bọt, vì chính những tuyến này là nơi sản xuất ra amylase. Cùng Trung tâm xét nghiệm Medilab Hà Nội tìm hiểu sâu hơn về chỉ số xét nghiệm Amylaza ngay bài viết dưới đây.

1. Xét nghiệm Amylaza là gì ?

Amylase là một loại men tiêu hóa chịu trách nhiệm xúc tác quá trình phân hủy carbohydrate phức tạp (tinh bột, glycogen và một số sacarit) thành các monosacarit đơn giản dễ hấp thụ ở ruột.

Ở máu và nước tiểu của người bình thường Amylase có hoạt độ rất ít. Tuy nhiên nếu mắc các bệnh lý về tuyến tụy hay tuyến nước bọt thì Amylase sẽ phóng thích nhiều hơn vào trong máu và nước tiểu. Hoạt độ của Amylase tăng trong nước tiểu có thể lên đến vài ngày nhưng trong máu chỉ tăng trong một khoảng thời gian ngắn.

Như vậy xét nghiệm Amylaza là xét nghiệm để xác định hoạt độ enzyme Amylase có trong máu hoặc nước tiểu. Nếu có sự bất thường về kết quả xét nghiệm có thể chẩn đoán các bệnh lý về tuyến tụy và tuyến nước bọt hoặc một số bệnh lý liên quan.

2. Trường hợp nào nên xét nghiệm Amylaza?

Việc làm xét nghiệm Amylase sẽ do bác sỹ chỉ định, thường dùng trong một số trường hợp sau đây:

• Có các triệu chứng nghi ngờ về bệnh lý tuyến tụy kèm các như đau lưng, buồn nôn, sốt, nặng bụng, mất vị giác,…
• Mắc các bệnh lý khác nhau của tuyến tụy (viêm tụy, tắc nghẽn ống tụy do sỏi, di căn hoặc khối u nguyên phát).
• Tổn thương tuyến tụy (cấp tính và mãn tính, trong giai đoạn cấp tính của viêm tụy, đái tháo đường mất bù (nhiễm toan ceton)).
• Sử dụng kết quả xét nghiệm để theo dõi quá trình đáp ứng thuốc của bệnh nhân trong quá trình điều trị các bệnh lý về tuyến tụy.
• Tuyến nước bọt bị sưng hoặc viêm ( quai bị)
• Ngoài ra xét nghiệm còn có tác dụng định lượng Amylase có trong dịch màng phổi hoặc dịch cổ trướng.

3. Cách tiến hành xét nghiệm amylaza.

3.1 Xét nghiệm amylaza trong máu:

Xét nghiệm amylaza nên thực hiện vào buổi sáng sau khi nhịn đói khoảng 8-10 giờ đồng hồ.

Máu dùng để xét nghiệm thường được lấy là máu tĩnh mạch, nhân viên y tế sẽ tiến hành lấy mẫu máu theo quy trình kỹ thuật đảm bảo chất lượng mẫu máu khi mang về phòng xét nghiệm.

3.2 Xét nghiệm amylaza trong nước tiểu.

Đo lượng Amylase trong nước tiểu có hai cách:

• Đo mẫu nước tiểu trong 2 giờ.
• Đo mẫu nước tiểu trong 24 giờ.

Quy trình lần lượt của từng phương pháp như sau:

Mẫu nước tiểu trong 24 giờ:

• Mẫu nước tiểu được lấy vào buổi sáng đồng thời ghi lại mốc thời gian thời gian. Không nên lấy mẫu ngay khi bạn mới thức dậy mà nên lấy ở những lần sau.
• Bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn loại bình chứa 4 lít (có chất bảo quản) để lấy mẫu nước tiểu trong vòng 24 giờ. Nên đi tiểu vào một lọ nhỏ sạch rồi mới đổ vào bình chứa. Không nên chạm tay vào bên trong của bình chứa.
• Bảo quản bình chứa mẫu trong vòng 24h.
• Đi tiểu lần cuối ngay trước mốc 24 giờ (so với lần đầu lấy mẫu), ghi lại mốc thời gian thực hiện rồi cho mẫu nước tiểu vào bình chứa.
• Lưu ý tuyệt đối không để lẫn lông mu, giấy vệ sinh, máu kinh nguyệt hay các tạp chất lẫn vào bình chứa mẫu nước tiểu.

Phương pháp lấy mẫu nước tiểu 2 giờ

Được thực hiện tương tự như lấy mẫu nước tiểu 24, khác nhau duy nhất là mốc thời gian 2 tiếng và 24 tiếng

4.Chỉ số xét nghiệm amylaza tăng trong trường hợp nào?

Nồng độ Amylase trong máu được coi là bình thường nếu có giá trị trung bình vào khoảng 22-80 U/L.

Amylase trong nước tiểu được coi là bình thường nếu có giá trị trung bình khoảng 42-321 U/L.

Kết quả xét nghiệm cao hơn giá trị cho phép thường liên quan đến các bệnh lý sau đây:

3.1 Bệnh lý về tuyến tụy.

• Các trường hợp chấn thương, u nang và khối u ác tính của tuyến tụy, tổn thương cơ quan di căn, tắc nghẽn ống tụy do sỏi (di căn hoặc khối u nguyên phát).
• Nếu bạn bị viêm tụy mãn tính nhưng nghiện rượu hoặc tắc nghẽn ống tụy cũng khiến lượng Amylase tăng cao. Ngộ độc rượu cấp cũng khiến Amylase tăng lên.
• Viêm tụy cấp do các thuốc như furosemide, corticosteroid, mercaptopurin, dexamethasone,…

 

3.2. Các bệnh lý về tuyến nước bọt

• Hoạt độ Amylase tăng lên khi bạn bị viêm tuyến nước bọt cấp tính hoặc mãn tính.
• Trường hợp bị quai bị hoặc tắc nghẽn ống dẫn nước bọt cũng khiến lượng Amylase tăng lên.

3.3 Các bệnh lý liên quan khác

• Đái tháo đường mất bù (nhiễm toan ceton).
• Viêm ruột thừa cấp.
• Viêm phúc mạc.
• AKI và CRF (suy thận cấp tính và mãn tính);
• Viêm túi mật cấp tính.
• Thủng loét dạ dày;
  5. Chỉ số xét nghiệm amylase thấp trong trường hợp nào?

Các trường hợp Amylaza thấp thường ít gặp hơn trường hợp amylaza cao.

• Nếu bạn bị các tổn thương rất nặng về gan như nhiễm độc, bỏng nặng hay nhiễm độc thai nghén thì lượng Amylase sẽ giảm xuống. Nhiễm độc thai nghén hay còn gọi là tiền sản giật, xảy ra khi bạn bị cao huyết áp trong thời kỳ đang mang thai.
• Nếu bạn bị viêm tụy mà lượng Amylase lại giảm xuống thì chứng tỏ các tế bào ở tuyến tụy sản xuất Amylase bị tổn thương vĩnh viễn.

Như đã nói ở trên xét nghiệm Amylaza đóng vai trò vô cùng quan trọng trong phát hiện và chẩn đoán bệnh lý liên quan đến tuyến tụy và nước bọt. Vì vậy để có kết quả chính xác bạn hãy lựa chọn cho mình đơn vị xét nghiệm đáng tin cậy, Trung tâm xét nghiệm Y khoa Quốc tế Medilab Hà Nội tự hào là sự lựa chọn, điểm đến của những khách hàng khó tính nhất. Medilab Hà Nội luôn lắng nghe bạn bằng cả trái tim. Gọi cho chúng tôi qua số tổng đài: 1900636933 hoặc hotline 0981158968 để được giải đáp.